Er is een kentering in de architectuur. Strakke lijnen en het gebruik van industriële materialen ruimen plaats voor een authentieke en expressieve architectuur. Door het combineren van eenvoud met menselijke maat en tactiliteit ontstaat er een evenwicht tussen abstractie en gevoeligheid.
Mensen verlangen meer en meer naar warme, persoonlijke en beschutte ruimtes, geborgenheid en karakter in hun omgeving. Architecten spelen hierop in door strakke ontwerpen te verrijken met textuurrijke materialen en uitnodigende details. Dit leidt tot een nieuwe architectuurstijl: minimalistisch in functionaliteit, maar warm en persoonlijk in uitstraling.
Hierbij maakt baksteen een comeback als reactie op de kille esthetiek van industriële materialen. Met organische vormen, sculpturale gevels en details zoals rondingen en insprongen combineert baksteen authenticiteit en ambachtelijkheid met een tijdloze, opvallende architectuur. Het Jonas Building in Amsterdam combineert bijvoorbeeld ronde vormen en baksteen om een gevoel van beschutting en intimiteit te creëren in een stedelijke omgeving. Terwijl architect Frédéric Vander Laenen in zijn ontwerp voor Houtmeyers Plantencentrum dan weer kiest voor rondingen en uitspringende delen om een expressief karakter te krijgen (zie foto hiernaast).
De hang naar tactiele gevels en een warme uitstraling vertaalt zich ook naar interieurvormgeving. Baksteen biedt een veelzijdig alternatief om ruimtes te verrijken met textuur, warmte en een tijdloze esthetiek. Afhankelijk van de toepassing kan het een ruwe charme uitstralen of juist een verfijnde, gladde afwerking hebben. Hoe het ook wordt gebruikt, baksteen vormt een krachtig contrast met gladde materialen zoals glas, beton of gepleisterde oppervlakken. Door de rijke textuurmogelijkheden ontstaat een spel van licht en schaduw dat ruimtes levendiger en interessanter maakt. Zo slaagt baksteen erin om interieurs een moderne én huiselijke sfeer te geven.
De hernieuwde populariteit van baksteen komt ook voort uit een toenemende aandacht voor duurzame materialen. Baksteen heeft een lange levensduur, vereist weinig onderhoud en draagt bij aan een beter thermisch comfort. Architecten en opdrachtgevers kiezen almaar vaker voor materialen die niet alleen visueel aantrekkelijk zijn, maar ook bijdragen aan duurzame bouwpraktijken. Baksteen is eenvoudig te recycleren en hergebruiken, waardoor het bijdraagt aan circulaire bouwinitiatieven.
(Foto links: Een mooie illustratie in de commerciële sector is het restaurant M Bistro in Nieuwpoort waar baksteen het spel van licht en schaduw combineert met geborgenheid. Ontwerp: Studio Bjorn Verlinde, Kortrijk & COMPAGNIE COSTUME_tailored architecture, Brugge. Coördinatie: B&V Project, Poperinge)
Baksteen roept nostalgie op en vormt een tastbare link met de geschiedenis van architectuur. Door het materiaal op moderne wijze toe te passen in ronde en organische vormen, ontstaat een brug tussen traditie en innovatie. Deze aanpak biedt zowel in historische stadscentra als in nieuwe wijken een gevoel van authenticiteit en continuïteit. Tegelijkertijd geeft baksteen gebouwen een unieke identiteit. Het gebruik van baksteen herinnert aan oude ambachten, maar plaatst deze in een moderne context die relevant blijft voor hedendaagse architectuur. Dit weerspiegelt een zoektocht naar balans tussen traditie en moderniteit. Waar minimalisme en industriële materialen jarenlang domineerden, ontstaat nu een architectuur die ruimte biedt voor variatie, karakter en emotionele diepgang. Baksteen, als veelzijdig en duurzaam materiaal, speelt hierin een sleutelrol. Het overbrugt de kloof tussen klassiek en modern en stelt architecten in staat om ontwerpen te maken die zowel visueel als emotioneel aansluiten bij hun omgeving.
Verschillende toonaangevende architecten experimenteerden al met deze organische vormen en de hernieuwde integratie van baksteen in het interieur. Hun drijfveer is veelal een zoektocht naar balans tussen traditie en innovatie. Terwijl moderne bouwtechnieken het mogelijk maken om baksteen op nieuwe en ongebruikelijke manieren te verwerken, zorgt de link met historisch ambacht ervoor dat de gebouwen een gevoel van tijdloosheid en continuïteit uitstralen. Vincent Van Duysen bijvoorbeeld integreerde baksteen in de gevel en het interieur van zijn Graanmarkt 13-huis om een rustieke en toch verfijnde sfeer te creëren. Met lokale materialen en bouwtechnieken creëert hij een gevoel van authenticiteit en verbondenheid met het landschap.
(Foto rechts: Met de hernieuwde populariteit van authentieke, natuurlijke materialen zijn ook terracottavloeren aan een comeback bezig. Kleiklinkers passen perfect in dit plaatje. Door zowel binnen als buiten dezelfde kleiklinkers te leggen, kan een boeiende visuele relatie ontstaan tussen de ruimtes, wat bijdraagt aan de esthetiek van het geheel. Ontwerp: Sophie Van Noten Architect, Antwerpen)
