Ondernemers voor Ondernemers heeft Wienerberger en Join For Water (ex-Protos) bij elkaar gebracht in 2018. Na een kennismaking werd de samenwerking beklonken. Wienerberger engageert zich om de komende vijf jaar het programma van Join For Water te steunen.
In Oeganda woont het grootste deel van de bevolking op het platteland, waar slechts 26% toegang heeft tot behoorlijke toiletten.
Join For Water wil een betaalbaar bouwpakket “Flower Toilet” voor ecologische toiletten samenstellen, dat door lokale kleine ondernemers kan verkocht en geplaatst worden. Indien meer mensen gebruik maken van een ecologisch toilet, komt dit de gezondheid van de bevolking en hun leefomgeving ten goede.
In het Centraal Afrikaanse land Oeganda heerst een relatieve politieke stabiliteit en het land heeft economisch potentieel; de grond is zeer vruchtbaar, de ondergrond is rijk aan mineralen en de toeristische sector is volop in ontwikkeling. De landbouw zorgt voor de meeste tewerkstelling; 77% van de bevolking woont op het platteland. De economie groeit en de armoede daalt. Maar met een 163ste plaats op de HDI, een levensverwachting van 56 jaar en een kindersterfte van 54,6/1000 geboorten zijn er nog belangrijke uitdagingen op het gebied van menselijke ontwikkeling.
Investeringen in hygiëne, verbeterde toiletten en watervoorzieningen van overheidswege komen maar moeizaam van de grond. Een gebrek aan hygiëne ligt aan de oorzaak van veel ziektes en een hoge kindersterfte. Join For Water werkt in de districten Kabarole, Kamwenge, Buliisa en Hoima, aan een verbeterde toegang tot drinkbaar water en hygiënische toiletten.
De eerste twee districten situeren zich in het Mpanga-bekken; dit is de belangrijkste rivier van de regio, en kent zijn oorsprong in het Ruwenzori-gebergte. De twee laatste districten bevinden zich in het Upper Lake Albert-bekken, één van de grootste meren van Oeganda en een toekomstig groot olie-ontginningsgebied.
Ontlasting in open lucht of in zelf gegraven latrines, is in het Mpanga-bekkengebied nog steeds de norm. Dit zorgt voor vervuiling van het grond- en drinkwater, wat op haar beurt weer aan de basis ligt van allerlei ziektes bij voornamelijk kinderen. Het grondwaterniveau is er zeer hoog en de bodem rotsachtig. Dit betekent dat een beerput zelden dieper is dan 1 meter, en dus onstabiel is en vaak in elkaar zakt. Als we het hygiëne-probleem duurzaam willen oplossen, moeten latrines gebouwd worden op een bepaalde hoogte, die een oplossing geven voor de restfractie, en die betaalbaar zijn voor de lokale bevolking.
Het “Flower Toilet” is een duurzaam en ecologisch verantwoord toiletmodel, ontwikkeld door Join For Water, dat door lokale ondernemers kan geproduceerd en vermarkt worden. Join For Water voorziet in het verder op punt zetten van het bouwconcept en het businessmodel, en voorziet in de opleiding van lokale ondernemers, zodat zij later op zelfstandige basis dit model kunnen voortzetten. De aankopers van een Flower Toilet worden gevormd, zodat zij de urine en de gecomposteerde mest correct als bemesting van hun akkers kunnen aanwenden.
Hoe werkt een Flower Toilet nu precies? Het is een composttoilet met 2 ruimtes, met scheiding tussen urine en vaste materie. De vaste materie wordt opgevangen in een eerste ruimte tot deze gevuld is. Dan wordt overgegaan naar de tweede ruimte, zodat de fractie in de eerste ruimte kan composteren. De urine wordt apart verzameld in een jerrycan naast het toilet en kan na 2 weken, aangelengd met water, ook gebruikt worden als stikstofmest.
De gehele structuur wordt boven de grond gebouwd, zonder contact met grondwater en beschermd tegen overstromingen. Join For Water gebruikt hiervoor duurzame bouwblokken die bestaan uit een mengeling van klei, cement en zand. Dit systeem vereist geen houtskool en heeft dus een veel lagere CO2-uitstoot. In 2018 zijn er al 15 van deze latrines gebouwd in samenwerking met lokale bedrijven.
In 2019-2021 willen we nog een 200-tal Flower Toilets bouwen voor huishoudens, en nog 5 sanitaire blokken met ecologische toiletten in scholen. We leiden in die periode de ondernemers op, zodat zij nadien dit businessmodel verder kunnen ontwikkelen in de regio. Later zullen ook instellingen voor microfinanciering ingeschakeld worden. Met kleine leningen kunnen de gezinnen dan investeren in hun eigen duurzame en milieuvriendelijke sanitaire voorzieningen.
Wienerberger wil Join For Water met de bouw van deze Flower toilets ondersteunen en zo haar steentje bijdragen aan een betere gezondheid, een lagere kindersterfte en een propere leefomgeving in het werkingsgebied. Minder uitval door ziekte, vermindert de medische kosten en zorgt voor minder verloren werk- en schooldagen. Propere toiletten op school hebben een positieve impact op het schoolverlet en schooluitval en verhogen het comfort en de waardigheid van de bevolking.
Dit toiletmodel is duurzaam ontworpen en de restfractie wordt als mest en compost in de landbouw gebruikt. Bovendien is het ook een nieuw businessmodel voor lokale ondernemers. Op basis van een duurzaam bouwpakket, kunnen lokale aannemers Flower Toilets aanbieden aan de lokale bevolking en een (bijkomend) inkomen verwerven.
Tekeningen maken het correct gebruik van toiletten duidelijk.
