Sloop- en bouwafval afkomstig van werven wordt ook vandaag al vaak gerecycleerd, echter in de vorm van ‘downcycling’, waarbij het materiaal een minderwaardige toepassing krijgt in vergelijking met het oorspronkelijke gebruik (bv. als puingranulaat in een onderfundering). Keramisch bouwpuin vanuit sloop-, bouw of productieactiviteiten kan echter perfect gerecycleerd worden op het einde van de levensduur en op die manier terug worden ingezet als grondstof voor de productie van nieuwe keramische bouwelementen. Reeds op vandaag wordt interne bakuitval of het ‘preconsumer’ materiaal van de productievestigingen, zoals zaag- en breukresten, 100% gerecycleerd binnen de grondstofmengeling voor nieuwe producten.
Sorteren aan de bron
Een belangrijke voorwaarde voor het valoriseren van ‘postconsumer’ keramisch puin is de zuiverheid ervan. Slooppuin afkomstig van werven kan bijvoorbeeld gecontamineerd zijn met beton, gipsresten, hout, bepaalde metalen, enz. Selectieve inzameling van de materiaalstromen aan de bron is dus onontbeerlijk. Op projectbasis tracht wienerberger de bouwsector te sensibiliseren in het sorteren en selectief slopen van keramische reststromen. In het door de SPW (Service Public de Wallonie of Waalse Overheidsdienst) gesubsidieerde project ‘Circulation des Déchets de Construction et Démolition’ bijvoorbeeld werkt wienerberger samen met andere partners aan de implementatie van efficiënte selectieve sorteerpraktijken bij aannemers tot het transport naar recyclagefaciliteiten, en daarbij het uittesten van innovatieve logistieke oplossingen. (Meer info via deze link: Circulation des Déchets de Construction et de Démolition - (CD)² )
Urban mining
De afgelopen jaren werden door middel van pilootprojecten verschillende inkomende stromen onderzocht. Zo werkten we bijvoorbeeld samen met lokale dakdekkers voor de inzameling van kleidakpannen, werden binnen een aantal sociale woonwijkrenovaties het gevelmetselwerk of de dakpannen selectief gesloopt en verzamelden we snijresten bij grote bouwwerven. Zo vonden de keramische gevelplaten van het concertgebouw in Brugge, bakstenen van de voormalige wienerberger steenbakkerij in Pittem en gevelstenen van appartementen die gesloopt werden in de wijk Mechels Veld allen hun tweede leven in nieuwe wienerberger producten.
Iedere stroom heeft zijn eigen kwaliteit, maar ook logistieke uitdagingen, en vraagt daarom een andere aanpak. De verschillende stromen en hun toepassing werden de voorbije periode gedefinieerd. Een verdere opschaling van ‘urban mining’ is de volgende stap, met als doel een continue stroom van keramisch ‘puin’ te bekomen als volwaardig ingrediënt van onze grondstoffenmix. De aanwerving van een urban mining expert bij wienerberger in 2024 zal hiertoe bijdragen.
Valoriseren van keramisch puin
Voor een hoogwaardige toepassing als nieuwe grondstof is ook intern nog een geoptimaliseerde organisatie voor en verwerking van deze inkomende stroom nodig. Ook voor deze tweede stap in het proces voert wienerberger momenteel onderzoek naar diverse oplossingen. Verschillende reinigings- en breektechnieken worden uitgetest voor de verschillende inkomende stromen. Dit doen we echter niet alleen; we werken hiervoor samen met diverse partners met de nodige expertise. Daarbovenop worden onze productievestigingen ingericht om deze nieuwe secundaire grondstof te ontvangen en te verwerken.
Om deze nieuwe grondstof dan uiteindelijk te valoriseren in het eindproduct, worden ook bij onze productverantwoordelijken innovaties onderzocht, zowel op grondstoffenmixniveau als op productniveau. Uiteraard blijft de kwaliteit van het eindproduct prioritair.
Urban mining vlotter toepasbaar maken
wienerberger ziet zijn verantwoordelijkheid in de circulaire transformatie ruimer dan enkel de eigen producten. Om urban mining in de toekomst vlotter toepasbaar te maken, moeten ontwerpers vanuit de juiste mindset hun projecten vormgeven. We adviseren hen waar mogelijk over de aandachtspunten in het ontwerpproces: vermijden wat overbodig is, ontwerpen met het eindstadium van het gebouw voor ogen, kiezen voor een gelaagde opbouw en denken aan een demontabele constructie. Circulair bouwen mag dan wel vandaag beginnen, het blijft voortdurend in beweging. Met de allesomvattende circulaire strategie biedt wienerberger antwoorden op alle vlakken.