In de wereld van de architectuur draagt elk detail bij aan het visuele verhaal, en voegmortel is daarbij geen uitzondering. In het verleden als een praktische noodzaak tot zijn huidige rol als designelement, voegwerk is geëvolueerd samen met architecturale stijlen.
Historisch gezien was voegmortel een integraal onderdeel van het architectonisch ontwerp, dienend als middel om artistieke en culturele waarden uit te drukken. In oude beschavingen werden de kleur en textuur van voegmortel zorgvuldig gekozen om de bouwmaterialen aan te vullen, waardoor visueel aantrekkelijke patronen en ontwerpen ontstonden. Bijvoorbeeld gebruikten de oude Egyptenaren witte mortel om te contrasteren met de warme tinten van kalksteen. Gotische architectuur kenmerkte zich vaak door terugliggende mortelvoegen die schaduwen werpen en diepte en textuur aan de gevel toevoegen. Renaissance-architectuur omarmde daarentegen een meer klassieke en symmetrische stijl, wat leidde tot gladdere, vlakke voegen die een gevoel van orde en balans overbrengen.
Architecten blijven de grenzen van ontwerp verleggen, voegmortel is hierbij een veelzijdig instrument voor het creëren van visueel boeiende gebouwen. De esthetiek van voegmortel blijft een cruciale rol spelen, zij het op diverse manieren zoals contrasterende kleuren of speciale afwerkingen om visueel opvallende patronen op de buitenkant van gebouwen te creëren.
De keuze van voegwerk kan ook van invloed zijn op de waargenomen schaal en textuur van een structuur, waarbij terugliggende voegen zorgen voor een meer rustieke uitstraling, en vlakke voegen een strakke, minimalistische look overbrengen.
Kleur van voegwerk
De kleur van de voegmortel is een cruciale factor. De keuze van de kleur kan variëren van contrasterend tot complementair met de kleur van het metselwerk. De juiste kleurkeuze kan de architectonische details benadrukken en het totale uiterlijk van het metselwerk verbeteren.
De kleinste kleurnuance heeft al een invloed op het uiteindelijke resultaat. Witte voegen bijvoorbeeld zorgen ervoor dat de kleur van de stenen feller naar voren springt. Wie eerder liefhebber is van een homogeen, strak muurvlak, kan kiezen voor het toon-op-toon-principe, waarbij een voegspecie in een aanverwante kleur als de gevelsteen wordt toegepast. Deze kleur-op-kleurvoeg kan interessant zijn om een vlak of een volume te accentueren. Ook met verdiepte voegen die ontstaan bij verlijmen of dunmetselen, zal de gevel karakter uitstralen.
Textuur en afwerking
De textuur en afwerking van de voegmortel dragen bij aan de gehele uitstraling van het metselwerk. Gladde, vlakke voegen kunnen een strak en modern uiterlijk geven, terwijl ruwere texturen een meer traditionele of rustieke uitstraling kunnen bieden.
Bij het voegen kan de voeger spelen met vier factoren: de ligging van het voegvlak ten opzichte van het steenvlak, de oriëntatie van het voegvlak, de vorm en de structuur. De combinatie van die aspecten biedt een waaier van 12 door Buildwise gedefinieerde voegtypes, aangevuld met voegen gedefinieerd door creatieve vrijheid, zoals de uitpuilende voeg. Ieder voegtype leidt tot een andere beleving van het gevelbeeld.
Voegdiepte
De diepte van de voeg, met name bij terugliggende voegen, kan schaduwen creëren en dimensie toevoegen aan het metselwerk. Dit kan visuele interesse genereren en het oppervlak levendiger maken.
Voegbreedte
De breedte van de voeg heeft invloed op de schaal en het uiterlijk van het metselwerk. Smalle voegen kunnen een fijner en gedetailleerder uiterlijk geven, terwijl bredere voegen een robuuster en rustieker karakter kunnen creëren.
Dunne voegen zijn een goede keuze voor wie liever de gevelsteen laat spreken en het aandeel voeg beperkt. Wie vasthoudt aan metselen, kan met het Iluzo-gamma toch de illusie van een dunne voeg creëren. Dankzij de specifieke vorm laat deze gevelsteen zich traditioneel verwerken met metselmortel. Een uitsparing aan de onderzijde van de steen biedt plaats voor de mortel, waardoor het uitzicht van verlijmd metselwerk ontstaat.
Al deze factoren moeten zorgvuldig worden overwogen en afgestemd op het beoogde ontwerp en de context van het gebouw om een optimale esthetiek van de voeg te bereiken.
Ook het metselverband bepaalt mee het uitzicht
Niet alleen de gevelsteen en gekozen voeg bepalen het uitzicht van de gevel. Het metselverband of de manier waarop de stenen gestapeld zijn, is even bepalend. Waar de introductie van de spouwmuur initieel zorgde voor een verwerking van gevelstenen in klassiek halfsteenverband, zien we nu steeds meer vrijheid in het spelen met metselwerkverbanden. Dat heeft geleid tot een uitgebreid palet aan creatieve mogelijkheden om een unieke gevel te ontwikkelen. Bepaalde verbanden trekken bijvoorbeeld markante lijnen in het metselwerk, waardoor optische effecten ontstaan. De keuze van het metselverband hangt onder meer af van de baksteen en de gekozen voegdikte. Niet elk verband kan in elke situatie gebruikt worden.
Dit is een artikel uit ons architectuurmagazine Innovate.in.architecture 14. Vraag hier uw gratis exemplaar aan.
Registreer en we houden u op de hoogte van de laatste nieuwtjes en bijkomend advies.
